دستگاه گوارشی

دستگاه گوارش از لوله گوارش و اعضای مرتبط با آن تشكیل می شود. لوله گوارش یك لوله پیچ خورده به طول حدود ۷ ‌متر است كه غذا در حین هضم شدن از آن عبور می كند. این لوله شامل دهان، حلق، مری، معده، روده های كوچك و بزرگ، راست روده و مقعد است. اعضای گوارشی مرتبط عبارتند از ۳ ‌جفت غده بزاقی، كبد، لوزالمعده و كیسه صفرا. دستگاه گوارش، غذا را به قطعات كوچكتر تبدیل می كند تا به وسیله سلول های بدن قابل استفاده شوند و مواد باقیمانده را به شكل مدفوع، دفع می‌كند.

صفاق

یك غشای چین خورده به نام صفاق، سطح درونی جدار شكم و تمامی اعضای گوارشی را می پوشاند.

دهان و مری

فرایند گوارش در دهان آغاز می شود. عمل دندان ها و زبان در طول جویدن، غذا را برای بلع به قطعات نرم و كوچكتر تبدیل می كند و از طرفی مواد موجود در بزاق، كربوهیدارت های موجود در غذا را تجزیه می كنند. در هنگام بلع، زبان لقمه غذا را از گلو به مری می راند. در همین زمان، كام نرم حفره بینی را می بندد و اپی گلوت كه یك زایده كوچك غضروفی در پشت زبان است، حركت كرده، حنجره را می بندد و به این ترتیب غذا وارد بینی یا حنجره نمی شود.

معده

غذا از مری به داخل معده می رود. آنجا ممكن است به هم خوردن و تجزیه جزئی آن به وسیله مایعات گوارش كننده تا ۵ ساعت طول بكشد تا تبدیل به یك ماده نیمه مایع به نام سوپ معدی شود. مایعات بلعیده شده مثل آب و الكل از معده و روده مستقیماً‌ در عرض چند دقیقه عبور می كنند.

روده كوچك

سوپ معدی وارد دوازدهه (قسمت اول روده كوچك) می شود و به وسیله مایعات گوارش كننده كبد و لوزالمعده باز هم تجزیه می شود. مرحله نهایی هضم در بقیه روده كوچك صورت می پذیرد. در روده كوچك، مایعات گوارش كننده ای كه از جدار روده آزاد می شوند، مواد غذایی را به واحدهای شیمیایی كوچكی تبدیل می كنند به طوری كه بتوانند از جدار روده وارد شبكه رگ های خونی اطراف آن شوند.

روده بزرگ

پس از جذب مواد غذایی در روده كوچك، مانده باقیمانده وارد روده بزرگ می شود. بیشتر آب موجود در این مواد به داخل بدن بازجذب می شود و ماده دفعی نیمه جامد باقی مانده، مدفوع نامیده می شود. مدفوع وارد راست روده می شود و در آنجا تا زمانی كه با یك حركت روده ای خارج شود نگهداری می شوند.

كبد، كیسه صفرا و لوزالمعده

كبد، كیسه صفرا و لوزالمعده، به تجزیه شیمیایی غذا كمك می كنند. كبد از محصولات گوارش برای ساخت پروتئین هایی مثل پادتن ها (كه به مقابله با عفونت ها كمك می كنند) و عوامل لخته كننده خون استفاده می كند. كبد همچنین سلول های خونی فرسوده را تجزیه می كند و مواد اضافی را به صورت صفرا دفع می كند كه دركیسه صفرا ذخیره می شوند و در گوارش چربی ها نقش دارند. ورود غذا به دوازدهه (اولین قسمت روده كوچك) كیسه صفرا را تحریك می كند تا از طریق مجرای صفراوی، صفرا را به درون دوازدهه بریزد. لوزالمعده،‌ مایعات گوارش كننده قدرتمندی را ترشح می كند كه در هنـگام ورود غذا به دوازدهـه، وارد آن می شوند. این مایعات، همراه با مایعات گوارش كننده ای كه به وسیله سطح داخلی روده تولید می شوند، كمك می كنند تا مواد غذایی به موادی تجزیه شوند كه جذب خون شده، به كبد برده می شوند.

اعضای گوارشی

كبد، كیسه صفرا و لوزالمعده كه در قسمت فوقانی شكم قرار دارند، مایعات گوارش كننده را به درون دوازدهه ترشح می كنند. صفرا از كبد و یك صفرا وارد مجرای صفراوی می شود و ترشحات لوزالمعده نیز مستقیماً‌به دوازدهه می ریزد.

حركات دودی

غذا در طول لوله گوارش به وسیله توالی مداوم انقباضات عضلانی كه حركات دودی نام دارند، به جلو رانده می شود. دیواره های لوله گوارش با عضلات صاف پوشیده شده اند. برای راندن لقمه غذا به جلو، عضلات پشت غذا منقبض و عضلات جلوی آن شل می شوند. موج دودی برای حركت دادن غذا در طول لوله گوارش، عضلات جداره ها با یك توالی به نام موج دودی منقبض و شل می شوند.